کد مطلب:25827 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

ابليس كه يكي از فرشتگان بوده چرا بر حضرت آدمغ سجده نكرد؟

در اينكه ابليس، فرشته است يا جن، ميان مفسران بحثهاي زيادي شده است;(ر.ك: مجمعالبيان، علامه طبرسي;، ج 1، ص 162 ـ 165، مؤسسة الاعلمي، بيروت.) زيرا از سويي خطاب و فرمان در آيه ياد شده به فرشتگان بود. و إذ قلنا للملـَئكة اسجدوا...(بقره، 34.) و آنها مستثنيمنه هستند; فَسَجَدَ الْمَلَـَئِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ # إِلآ َّ إِبْلِيسَ(حجر، 30 و 31.) و از سوي ديگر، قرآن تصريح ميكند كه ابليس از جنيان بود ...كان من الجن...(كهف، 50.) در پاسخ ميتوان به دو بيان، ميان هر دو نظر جمع كرد:

1. ابليس به علت عبادت بسيار، در زمرة فرشتگان به حساب ميآمد و ملائكه گمان ميكردند كه او از خودشان است; از اينرو وقتي خطاب آمد ابليس با اينكه خود را نيز مشمول آن ميدانست، سرپيچي كرد.

2. خطاب هم به فرشتگان بود و هم به ابليس; اما چون اكثر قريب به اتفاق مخاطبان خداوند، در امر به سجده، ملائكه بودند، از اينرو خداوند در مقام حكايت، فقط سخن از خطاب به ملائكه را به ميان ميآورد و اين روش، در نقل و حكايت امري مرسوم است.(ر.ك: مجمعالبيان، همان، معارف قرآن، مصباح يزدي، ص 299، انتشارات در راه حق.)

غرور، خودخواهي و تكبرِ شيطان، باعث سجده نكردن و رانده شدن او از بهشت شد; (خداوند) فرمود:اي ابليس، چرا با سجده كنندگان نيستي؟ گفت: من هرگز براي بشري كه او را از خاك خشكيدهاي كه از گل بدبويي گرفته شده است، آفريدهاي، سجده نخواهم كرد. (خداوند) فرمود: از صف آنها (فرشتگان) بيرون رو كه رانده درگاه مايي. (حجر، 32 ـ 34)(تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 11، ص 69، دارالكتب الاسلاميه.)